Finansal 'fair play'e uymayan kulüp yanıyor

Finansal 'fair play'e uymayan kulüp yanıyor

KPMG Türkiye, “Futbolda Finansal Fair Play” konusunu inceledi. Avrupa’nın en önemli kulüplerinin UEFA’nın finansal kriterlerini yerine getirememesi sonucu ceza alması kamuoyunda oyunun kendisi kadar ilgi çekiyor. Artık yeni bir kavram olan “Futbolda Finansal Fair Play” konuşuluyor. Kulüplerden sahanın içerisinde olduğu kadar finansal alanda da fair play beklediği belirtildi. Çalışmada “Futbolda Finansal Fair Play”in en az oyunun kendisi kadar önemli olduğu vurgulandı.

1000

Türkiye’de birçok sporseverin “fair play” kavramıyla Alpay Özalan’ın Euro 96’da Hırvatistan maçındaki unutulmaz kararı ve sonrasında kazandığı ödülle tanıdı. KPMG Türkiye, gerçekleştirdiği araştırma ile “Futbolda Finansal Fair Play” kavramını inceledi. İlk olarak 2010 yılında Avrupa’da kabul edilen “finansal fair play’in” yürürlüğe alınmasının sebepleri KPMG Türkiye’nin çalışmasında on maddede şöyle özetleniyor:  

  • Düzenli olarak Avrupa futbolunun standartlarını bütünüyle iyileştirmek ve kulüplerin genç oyuncuları yetiştirmesine öncelik vermelerini sağlamak.
  • Kulüplerin yönetimlerinin ve organizasyonlarının yeterli seviyeye ulaşmalarını sağlamak.
  • Kulüplerin spor altyapılarını geliştirerek yeni oyuncular yetiştirmelerini, taraftarlara ve medya görevlilerine yeterli ve güvenli olanaklar sunmalarını sağlamak.
  • UEFA müsabakalarının adil ve düzgün bir şekilde devamını sağlamak.
  • Kulüplerin şeffaflığını ve güvenilirliğini artırarak ekonomik açıdan gelişmelerini sağlamak
  • Yatırımcıların korunmasına gerekli önemi vermek ve kulüplerin çalışanlarına, vergi dairelerine ve diğer kulüplere yükümlülüklerini zamanında yerine getirmelerini sağlamak. 
  • Futbol ekonomisinin daha disiplinli ve gerçekçi bir hale gelmesini sağlamak.
  • Kulüplerin kendi gelirleriyle idare edilmesini teşvik etmek.
  • Kulüpleri daha sorumlu bir anlayışla harcama yapmaya teşvik etmek.
  • Avrupa futbolunun sürdürülebilirliğini ve finansal kapasitesini uzun yıllar boyunca korumak.

KPMG’nin çalışmasında şu bilgilere yer verildi: “2011 yılında başlayan uygulamayla birlikte UEFA turnuvalarına katılma hakkı kazanan kulüplerin, diğer kulüplere, futbolculara ve vergi dairelerine borçlarının olmadığı kanıtlamak durumunda bırakıldılar. 2013 yılından itibaren ise kulüplerin mali gelir-gider dengesi bağımsız olarak çalışan Mali Kontrol Kurulu (Club Financial Control Body) tarafından denetlenmeye başlandı. Kurul, UEFA turnuvalarına katılacak kulüplerin son üç yıllık mali raporlarını analiz ederek borçlarının olup olmadığını kontrol ediyor ve şartları yerine getiremeyen kulüplere gerekli yaptırımları uyguluyor. Haziran 2015’te UEFA kulüplerin daha güvenilir yatırımlar yapması ve gereksiz harcamalarını engellemek için yeni düzenlemeler yaptı. Ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalan kulüpler yeniden yapılanmalarını bu düzenlemeler üzerinden şekillendirmek durumunda kaldılar. UEFA’nın getirdiği kriterlere göre kulüpler üç yıllık değerlendirme sürecinde gelirlerinin 5 milyon avro kadar fazlasını harcayabiliyor. 

Fakat ödemeler kulüp sahibi ya da ilgili başka kişiler tarafından karşılanıyorsa belli bir limit aşımına izin veriliyor. Bu da sürdürülemez borcun oluşmasını engelliyor. Bahsi geçen limit aşımları 2013-2014 ve 2014-2015 değerlendirme periyotları için 45 milyon avroyla, sonrasındaki üç yıl olan 2015-2016, 2016-2017 ve 2017-2018 değerlendirme periyotları için 30 milyon avroyla sınırlandırılıyor. Daha önce belirtildiği gibi stadyumlara, eğitim tesislerine, gençlik gelişim programlarına ve kadın futboluna yapılan yatırımları teşvik etmek için bunlarla ilgili giderler bu hesaplamaya dahil edilmiyor.”

 

Fair Play düzenlemelerine uymayan kulüpleri neler bekliyor?

KPMG’nin çalışmasında Fair Play düzenlemesine uymayan kulüpleri neler beklediği ise şu şekilde aktarıldı: “Belirtilen düzenlemelere uymayan kulüpler hakkındaki önlem ve yaptırımlara Mali Kontrol Kurulu karar veriyor. Kulüplerin düzenlemelere uymamaları direkt olarak turnuva dışında bırakılacakları anlamına gelmiyor ancak bu konuda istisna kesinlikle uygulanmıyor. Düzenlemelerde anlatılan faktörlere bağlı olarak kulüplere çeşitli disiplin cezaları verilebiliyor. Bu cezalar hafiften ağıra doğru uyarı, kınama, para cezası, puan düşürme, UEFA müsabakalarından elde edilen gelirlerin alıkonulması, UEFA müsabakalarına yeni oyuncu kaydının yasaklanması, kulübün UEFA müsabakaları için A listesi olarak kaydedilen oyuncularının sosyal haklar giderlerinin toplam masrafına mali kısıtlamalar konulması dahil UEFA müsabakalarında yer almak üzere kaydedeceği oyuncu sayısının sınırlanması, kulüplerin devam etmekte olan müsabakalardan diskalifiye edilmesi ve/veya gelecekteki müsabakalara kabul edilmemesi, kulüplerin kazandıkları şampiyonluk ya da ödüllerin geri alınması olarak sıralanıyor.” 

Raporda, Mali Kontrol Kurulu bu cezaları düşünerek kulüplerin finansal fair play hedeflerine cezalandırıcı bir tutum yerine iyileştirici bir yaklaşımla daha kolay ulaşabileceğine karar verdiği belirtildi.  Bu durumun kulüpler ve kurul arasında çeşitli kısıtlayıcı koşulları belirli mali katkılarla birleştiren ödeme anlaşmaları yapılmasını sağladığına dikkat çekildi. 

Raporda şu bilgilere yer verildi: “Bu anlaşmalar sayesinde kulüpler yakın gelecekte düzenlemelere uyabilmek için kendilerine bir yol hartası çizmiş oluyor. Sözleşmeler kulüplerin belirli bir zaman dilimi içerisinde Finansal Fair Play’e uymasını gerektiriyor. Sözleşme koşullarına uyulmadığı takdirde kulüpler direkt olarak yargı komisyonuna sevk ediliyorlar. Buna karşılık kulüpler sözleşme şartlarına uymaları durumunda UEFA müsabakalarında oyuncu sayısı sınırı cezasından muaf olabiliyorlar ve mali tedbir dışındaki yaptırımların tamamı bir sonraki sezondan itibaren yürürlükten kalkabiliyor.”  2015-2016 sezonunun başında sözleşmelerindeki şartları yerine getiren Manchester City ve Paris Saint Germain takımlarının ambargolarının UEFA tarafından kaldırılmasına örnek olarak yer veren raporda şu bilgilere yer verildi: “Kulüpler UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi’ne kendi ülkelerinin federasyonlarından aldıkları lisanslar sayesinde katılabiliyorlar. Bu lisansların geçerli olabilmesi için de finansal fair play kurallarına uymaları gerekiyor. Avrupa kupalarına katılmaya hak kazanmış kulüplerin belgeleri UEFA tarafından onaylanıyor.

Belli seviyelerdeki borçlar mali yaklaşımın bir parçası olduğu için her borç kulüplerin ceza almasını gerektirmiyor. Ancak, net borcu arttırmak finansal fair play düzenlemeleri dahilinde kulüp sahipleri ya da yatırımcıların sermaye yapısını yeniden düzenlemesi yoluyla kısıtlanıyor. Buna ek olarak, Mali Kontrol Kurulu’yla gelecekte anlaşma imzalamak isteyen yatırımcılarına taahhüt edilen para miktarını planlanan zamandan daha önce ödemesi bekleniyor. Bununla birlikte oyunculara, teknik kadroya ve diğer kulüplere olan borçlar gibi önemli konular Mali Kontrol Kurulu tarafından düzenli olarak takip ediliyor.”

 

Bazı kulüpler müsabakalardan men edildi

Raporda finansal kriterleri yerine getirmeyen kulüplerin müsabakalardan men edildiklerine dikkat çekilerek şöyle denildi: “2003-2004 sezonundan itibaren uygulanmaya başlayan UEFA kulüp lisanslama sistemi sonrasında UEFA Şampiyonlar Ligi ve UEFA Avrupa Ligi’ne katılma hakkı kazanan 53 kulüp ya lisanslama kriterlerini ya da finansal fair play kriterlerini yerine getiremedikleri için bu şampiyonalara katılamadılar. 2011 yılında lisanslama kriterlerine finansal fair play eklendikten sonra ise 6 kulüp kendi oyuncularına ya da diğer kulüplere borçlarını ödeyemedikleri için Avrupa Kupaları’na katılma hakkı elde ettikleri halde müsabakalardan men edildiler.

Bu cezalara ülkemizdeki en güncel örnek ise Galatasaray’ın Avrupa Kupaları’na 1 yıl katılamayacak olması. Ayrıca 2015-2016 sezonundan itibaren geçerli olmak üzere aralarında Inter ve Roma gibi büyük kulüplerin yer aldığı bazı kulüpler bu kriterlere uymadıkları için ceza çekmek zorunda kaldılar. Inter, Roma, Monaco, Sporting Lizbon, Lokomotiv Moskova ve Krasnodar aldıkları para cezalarının yanı sıra Avrupa Kupaları’nda kadrolarında daha az sayıda oyuncu bulundurabildiler. Karabükspor, CSKA Sofia ve Rostov ise para cezası aldı.”

Cezaların kapsamı artırıldı

Raporda Mali Kontrol Kurulu’nun kulüplere getirilen düzenlemelere uymaması sonucunda mali tedbirlerin yanı sıra sportif kısıtlamalarla da cezalandırılmasının daha doğru olacağını düşündüğü aktarıldı.  Rapor şöyle devam etti: “Avrupa Kupaları için bildirilen kadrolardaki oyuncu sayısı kısıtlaması da bunun bir sonucu olarak hayata geçirildi. A listesine kaydedilecek oyuncu sayısındaki kısıtlama bir yandan kulüplerin finansal fair play kriterlerine uymalarına yardımcı olurken diğer yandan da uyumsuzluktan doğan sahadaki avantajın kısıtlanmasını amaçlıyor. Bu kısıtlama kulüplerin A listesine ekleyebilecekleri yeni oyuncu sayısı ve net transfer harcaması limitleri üzerindeki kısıtlamalarla da destekleniyor.Finansal fair play kriterleri kulüplerin sponsorluk anlaşmalarına da bazı düzenlemeler getiriyor. Kulüp sahipleri bağlantılı oldukları bir şirketle sponsorluk anlaşması yapması durumunda gerekli görüldüğü takdirde bu anlaşma UEFA’nın yetkili birimi tarafından inceleme altına alınıyor ve elde edilen sonuçların piyasa şartlarına göre adil bir seviyede olup olmadığı kontrol ediliyor.”

Raporun sonuç kısmında “Görüldüğü gibi UEFA finansal fair play kriterleriyle kulüplerin mali yapısını birçok açıdan inceleyip geleceklerini daha doğru planlamaları ve ekonomilerini güçlendirmelerine önayak oluyor. Kulüpler de artık hem Avrupa futbolunda söz sahibi olabilmek için hem de mali durumlarını güçlendirip kalıcı başarılar elde edebilmek için bu kurallara uymak zorunda olduklarının farkındalar” denildi. 

Daha detaylı bilgi için:

Figen Tahiroğlu Würsching

Kurumsal İletişim ve Pazarlama, Kıdemli Müdür

Tel: +90 216 681 90 00

ftahiroglu@kpmg.com

© 2024 KPMG Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., şirket üyelerinin sorumluluğu sundukları garantiyle sınırlı özel bir İngiliz şirketi olan KPMG International Limited ile ilişkili bağımsız şirketlerden oluşan KPMG küresel organizasyonuna üye bir Türk şirketidir. Tüm hakları saklıdır. 

Küresel KPMG ağının yapısı hakkında detaylı bilgi için kpmg.com/governance adresini ziyaret edebilirsiniz.

Bize ulaşın