Prawne aspekty mechanizmu podzielonej płatności

Prawne aspekty mechanizmu podzielonej płatności

Mechanizm podzielonej płatności w VAT jest nowym instrumentem przygotowanym w celu zapewnienia większej stabilności wpływów z tytułu podatku VAT. Nowe regulacje wprowadzające podzieloną płatność w VAT zostały dokonane na mocy Ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 62). Przepisy te wchodzą w życie 1 lipca 2018 r.

1000
Krzysztof Wojciechowski, Radca prawny

Partner Associate, radca prawny, KPMG Law

KPMG w Polsce

Adres e-mail

Czym jest podzielona płatność w VAT?

Istota płatności podzielonej w VAT polega na tym, że podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty wynikającej z tej faktury mogą skierować zapłatę na dwa powiązane rachunki: kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury na rachunek VAT, a kwotę odpowiadającą wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury – na rachunek rozliczeniowy. Pomimo rozdzielenia wpłat na różne rachunki zapłata będzie dokonywana jednym przelewem, w którym płatnik wskaże elementy konieczne do dokonania płatności zgodnie z mechanizmem płatności podzielonej (kwotę podatku wynikającą z faktury, która jest opłacana, kwotę wartości sprzedaży brutto, numer faktury oraz numer identyfikacyjny VAT dostawcy lub usługodawcy).

Kto decyduje o zastosowaniu podzielonej płatności?

O zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności decyduje nabywca towarów lub usług, który podejmuje decyzję o zapłacie konkretnej faktury w ten sposób. W przypadku wyboru takiego sposobu spełnienia świadczenia wierzyciel zobowiązany jest takie świadczenia przyjąć, co nie wyklucza innych ustaleń.

Wydaje się, że dopuszczalne jest w świetle art. 353(1 Kodeksu cywilnego umowne ograniczenie swobody nabywcy towarów i usług w zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów dobrowolność zastosowania przez nabywcę płatności przy zastosowaniu mechanizmu płatności podzielonej nie oznacza, że strony umów nie mogą, działając na zasadzie swobody umów, uzgodnić, że nabywca będzie dokonywał płatności w sposób dotychczasowy, bez stosowania mechanizmu płatności podzielonej (Odpowiedź z 8.01.2018 r. Ministra Rozwoju i Finansów na interpelację poselską nr 6431). Zatem możliwe będzie wprowadzenie takich postanowień w umowie pomiędzy nabywcą i dostawcą, które wyłączą możliwość zastosowania podzielonej płatności. Należy przyjąć, że możliwe będzie także zastrzeżenie w umowie, że nabywca będzie zobo-wiązany do dokonywania płatności tą metodą, co powinno być rozważone przez dostawców towarów lub usług, którzy będą chcieli korzystać z możliwości związanych z nią płatności i zabezpieczyć się przed dowolnością nabywców przy zapłacie faktur. Możliwość uregulowania kwestii płatności przy zastosowaniu lub wyłączeniu płatności podzielonej w umowie oznacza także, że dostawcy będą uprawnieni do wprowadzania postanowień w tym zakresie do stosowanych przez nich ogólnych warunków umów.

Rachunek VAT

Konsekwencją wprowadzenia podzielonej płatności jest także zaistnienie w systemie prawnym nowego typu rachunku bankowego, tj. rachunku VAT. Zgodnie z wprowadzoną zmianą do Ustawy Prawo bankowe rachunek VAT utworzony będzie przez bank dla każdego posiadacza rachunku rozliczeniowego prowadzonego w walucie polskiej. Rachunek rozliczeniowy natomiast może być prowadzony jedynie dla osób prawnych, jednostek organizacyjnych posiadających zdolność prawną oraz osób fizycznych prowadzących działalność zarobkową. Utworzenie tego rachunku nie będzie wymagało podpisania odrębnej umowy z bankiem i będzie wolne od opłat i prowizji. Ustawa przewiduje, że rachunki VAT mogą być oprocentowane zgodnie z ustaleniami stron. Mając jednak na uwadze fakt, że podpisanie nowej umowy na rachunek VAT nie będzie dokonywane, prawdopodobnie znaczna część tych rachun-ków nie będzie oprocentowana. Przedsiębiorcy, których rachunki rozliczeniowe były dotychczas oprocentowane, powinni sprawdzić, jak będzie w przypadku ich rachunków VAT, tak aby mieć pewność, że po 1 lipca 2018 r. całość środków pochodząca z płatności na ich rachunki będzie nadal oprocentowana. W przeciwieństwie do pozostałych rachunków bankowych bank nie będzie miał obowiązku informowania posiadacza rachunku o każdej zmianie stanu rachunku VAT.

Środki zgromadzone na rachunku VAT

Posiadacze będą ograniczeni w dysponowaniu środkami znajdującymi się na rachunku VAT. Ustawa przewiduje zamknięty katalog sytuacji, w których rachunek VAT może zostać obciążony. Typową i dopuszczalną sytuacją będzie przekazanie środków z tego rachunku w celu zapłaty podatku VAT na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Obciążenie rachunku VAT w celu przekazania środków na rachunek rozliczeniowy podatnika możliwe jest jedynie za zgodą Naczelnika Urzędu Skarbowego.

Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT oraz na rachunku rozliczeniowym w wysokości odpowiadającej kwocie podatku VAT wskazanej w komunikacie przelewu są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego dotyczącego egzekucji lub zabez-pieczenia innych należności niż VAT.

Zgodnie ze zmianą wprowadzoną do Ustawy Prawo bankowe wierzytelności z rachunku VAT nie mogą być przedmiotem zabezpieczenia rzeczowego. Nie będzie możliwe zatem ustanowienie zabezpieczeń na tych rachunkach, w szczególności zastawów na wierzytelnościach z tych rachunków.
 

Konsekwencje prawne

Nowe uregulowania będą miały istotny wpływ na płynność finansową przedsiębiorstw, a w konsekwencji na wypełnianie przez nich zobowiązań kontraktowych, np. na zawarte przez przed-siębiorców umowy dotyczące zabezpieczeń, takie jak zastaw na rachunku bankowym, umowa przelewu na zabezpieczenie lub zobowiązania dotyczące utrzymywania określonych wskaźników płynności.

JOANNA GRAJECKA
radca prawny w kancelarii prawnej KPMG Law stowarzyszonej z KPMG w Polsce
jgrajecka@kpmg.pl

Specjalizuje się w prawie cywilnym oraz administracyjnym, w szczególności w prawie nieruchomości, prawie umów oraz postępowań administracyjnych związanych z procesem inwestycyjnym. Posiada doświadczenie w obszarze inwestycji związanych z nieruchomościami. W ramach swoich specjalizacji doradza klientom we wszelkich aspektach związanych z procesem inwestycyjnym. Zajmuje się także kompleksową obsługą prawną podmiotów gospodarczych. Radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie.
 

© 2024 KPMG Sp. z o.o., polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone.


Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.

Bądź z nami w kontakcie