Tax Alert: Rozszerzenie i zmiana zasad odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
Tax Alert: Zmiana zasad odpowiedzialności
Z informacji przekazanych przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcina Warchoła wynika, że Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad przygotowaniem nowelizacji ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (dalej: u.o.p.z.), która istotnie zmienia zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych poprzez zaostrzenie zasad jej ponoszenia.
Katalog przestępstw i środków oddziaływania prawnego
oddziaływania prawnego
Obecnie u.o.p.z. zawiera katalog przestępstw, których popełnienie przez osobę fizyczną uzasadnia pociągnięcie podmiotu zbiorowego do odpowiedzialności, który obejmuje m.in. wybrane przestępstwa:
- przeciwko obrotowi gospodarczemu;
- przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi;
- przeciwko środowisku.
Jak wskazał Podsekretarz Stanu „Katalog przestępstw, za które podmiot zbiorowy obecnie ponosi odpowiedzialność, jest bardzo dziurawy. To jeden z głównych powodów, dla których ustawa pozostaje właściwie martwa”.
Z informacji przekazanych przez Podsekretarza Stanu wynika, że w projekcie, nad którym obecnie pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości w ogóle zrezygnowano z katalogu przestępstw, za które można pociągnąć do odpowiedzialności spółkę.
Dodatkowo Ministerstwo Sprawiedliwości planuje rozszerzyć katalog środków mogących oddziaływać na podmiot zbiorowy poprzez dodanie m.in.: stałego albo czasowego zamknięcia oddziału podmiotu zbiorowego, obowiązku uiszczenia nawiązki czy obowiązku naprawienia szkody.
Brak wymogu skazania osoby fizycznej
Podsekretarz Stanu zapowiedział również, że: „(…) skazanie sprawcy przestępstwa nie będzie już warunkiem wszczęcia postępowania wobec spółki”.
Dodatkowo podmiot zbiorowy ma podlegać odpowiedzialności, nawet jeśli nie ustalono winnej osoby lub organu. Z informacji przekazanych przez Podsekretarza Stanu wynika również, że pociągnięcie podmiotu zbiorowego do odpowiedzialności będzie możliwe także w sytuacji, gdy np. z powodu przedawnienia wykluczone jest ukaranie sprawcy, a także gdy czyn zabroniony stanowi działanie lub zaniechanie wielu osób lub organów.
Ciężar dowodu
Podsekretarz Stanu zapowiedział także odwrócenie ciężaru dowodu w sprawach odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, który obecnie spoczywa na prokuraturze, która musi wykazać zaistnienie w spółce nieprawidłowości
w nadzorze, organizacji lub wyborze pracowników.
Najważniejsza prewencja
Podsekretarz Stanu podkreślił rolę działań prewencyjnych, które pozwolą podmiotowi zbiorowemu ograniczyć ryzyko pociągnięcia do odpowiedzialności na podstawie u.o.p.z. w przyszłości. Jak wskazał Podsekretarz Stanu: „(…) jeśli wszystkie organy i uprawnione osoby w spółce zachowały należytą staranność w zakresie jej organizacji czy nadzoru, to taki podmiot nie podlega odpowiedzialności. Kluczowe jest zatem wdrożenie procedur compliance, czyli prowadzenie firmy nie tylko zgodnie z prawem, lecz także z normami etycznymi, zasadami zarządzania ryzykiem i innymi standardami wewnętrznymi”.
Podsekretarz Stanu podkreślił również, że rozwiązania nad, którymi pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości „(…) dają możliwość wykazania – przez udokumentowanie właściwych procedur – że nie było żadnych zaniedbań”.
Jeżeli chcieliby Państwo uzyskać bardziej szczegółowe informacje o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych i konsekwencjach planowanych zmian w zasadach jej ponoszenia, jak również przedyskutować działania jakie można podjąć celem ograniczenia ryzyka jej poniesienia w przyszłości, uprzejmie prosimy o kontakt.
© 2024 KPMG Sp. z o.o., polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.