Rewolucja w VAT? Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności

Nadciągają zmiany w VAT – split payment

W dniu 19 września 2017 r., Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o podatku od towarów i usług przewidujący wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności (tzw. split payment). Obecnie, projekt jest już po tzw. I czytaniu w Sejmie. Proponowane rozwiązania zakładają – przynajmniej początkowo - dobrowolność w stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności.

1000
Rewolucja w VAT? Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności | Arkadiusz Czach

Głównym celem planowanego rozwiązania jest zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku od towarów i usług oraz uszczelnienie polskiego systemu podatkowego.

Projektowane rozwiązania przewidują, że w przypadku dokonania całości lub części zapłaty za zakupione przez nabywcę towary lub usługi, kwota netto zostanie przelana na rachunek sprzedawcy, jednak równowartość podatku VAT trafi na specjalny, wyodrębniony rachunek bankowy – tzw. rachunek VAT. W stosunku do poprzedniej wersji projektu z dnia 12 maja br., rozszerzono zakres zastosowania ustawy nie tylko do regulowania całej płatności należnej sprzedawcy, ale także jedynie jej części.

Rachunek VAT

Zgodnie z ustawowymi założeniami, dla każdego posiadacza rachunku rozliczeniowego bank będzie prowadził rachunek VAT. W porównaniu do poprzednio projektowanych regulacji, obecnie wprowadzony został obowiązek prowadzenia wspomnianego rachunku w walucie polskiej. Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie wymaga ze strony podatnika zawarcia nowej, osobnej umowy, ani też nie pociąga za sobą dodatkowych opłat lub prowizji na rzecz banku. Jednakże strony mogą ustalić pomiędzy sobą, że środki znajdujące się na rachunku VAT będą podlegały oprocentowaniu (w poprzednim projekcie oprocentowanie środków na rachunku VAT było z góry narzucone przez projektodawcę). Ponadto, w nowym projekcie ustawy podatnik ma możliwość dokonania wyboru ilości prowadzonych rachunków VAT w przypadku otwarcia kolejnego rachunku rozliczeniowego w tym samym banku.

Ustawodawca nie przewiduje możliwości opłacania z rachunku VAT zobowiązań podatkowych podatnika z innego tytułu niż podatek od wartości dodanej. Jednocześnie przedmiotowy katalog rozszerzono o nowe sytuacje, w których zobowiązanie z tytułu VAT może być regulowane z rachunku VAT.

Terminy

W postanowieniach najnowszego projektu ustawy, skrócono termin przewidziany na zwrot różnicy podatku z rachunku VAT podatnika, na wskazany przez niego zwykły rachunek rozliczeniowy (tj. rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem.) z 90 do 60 dni. Termin liczony jest od momentu złożenia przed podatnika wniosku. Sama procedura pozostała niezmieniona, tj. naczelnik urzędu skarbowego we wskazanym wyżej terminie, jest zobligowany do dokonania weryfikacji wniosku podatnika, po czym decyduje, czy i w jakiej wysokości dokonać zwrotu różnicy podatku, a następnie przekazuje postanowienie w powyższej kwestii podatnikowi oraz podmiotowi, w którym posiada on rachunek rozliczeniowy.

Ponadto, przewidywany jest również 25-dniowy, „przyśpieszony” termin na zwrot różnicy podatku naliczonego nad należnym na rachunek VAT, co możliwe jest w sytuacji, gdy wraz z przedmiotowym żądaniem podatnik złoży deklarację VAT. Wspomniana regulacja dająca możliwość zawnioskowania o zwrot różnicy podatku naliczonego na rachunek VAT w przyspieszonym terminie znajduje zastosowanie nawet wtedy, gdy podatnik nie dokonywał płatności z zastosowaniem mechanizmu tzw. split payment. Żaden z projektów nowelizacji ustawy (zarówno z 12 maja, jak i 11 września br.) nie przewiduje możliwości wydłużenia wspomnianego 25-dniowego terminu.

W przypadku zwrotu różnicy podatku w terminie przyśpieszonym dokonywanym przez urząd skarbowy zmienia się zakres informacji przekazywanych w specjalnym komunikacie przelewu (udostępnianym przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową), gdzie zamiast informacji na temat kwoty odpowiadającej całości, albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży brutto, numeru faktury za którą dokonywana jest płatność oraz numeru VAT usługodawcy lub dostawcy towaru, podaje się jedynie kwotę zwracanej różnicy podatku, okres którego ów zwrot dotyczy oraz numer VAT podatnika.

Decyzja odmowna

W przypadku, gdy naczelnik urzędu skarbowego nie wyraża zgody na przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika, wówczas wydaje decyzję odmowną. W najnowszej wersji projektu doszło do zmiany przesłanek na jakich organ może oprzeć swoje stanowisko w przedmiocie braku zgody.

W obecnym brzmieniu projektu, o którym tu mowa, naczelnik urzędu skarbowego wydaje decyzję odmowną, jeżeli:

  1. podatnik ma zaległość podatkową;
  2. zachodzi uzasadniona obawa, że podatek w stosownej wysokości nie zostanie przez podatnika uiszczony;
  3. istnieje prawdopodobieństwo powstania zaległości podatkowej;
  4. zostanie ustalone inne zobowiązanie podatkowe.

Wykreślenie z listy czynnych podatników VAT

W projekcie z dnia 11 września brak jest regulacji odnoszących się do przeznaczenia środków znajdujących się na rachunku VAT, w sytuacji gdy dochodzi do wykreślenia podatnika z rejestru VAT.

Kwestia solidarnej odpowiedzialności za nierozliczony podatek VAT

W sytuacji, gdy w ramach tzw. split payment dokonana zostanie płatność na rzecz innego podatnika, niż tego wskazanego na fakturze w związku z którą dokonywana jest płatność, wówczas podatnik otrzymujący należność będzie ponosił solidarną odpowiedzialność wraz z dostawcą za nierozliczony w otrzymanej części podatek VAT. Może się on z niej jednak zwolnić, w sytuacji gdy dokona płatności na rachunek VAT dostawcy w wysokości kwoty otrzymanej w ramach mechanizmu podzielonej płatności. Rozwiązanie to ma na celu ukrócenie praktyki wstępowania przez osoby trzecie w miejsce wierzycieli.

Korzyści z tytułu dobrowolnego stosowania mechanizmu podzielonej płatności

Dobrowolność proponowanych rozwiązań powoduje, że nie tylko samo zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności ma charakter fakultatywny, ale także w przypadku przedsiębiorców prowadzi do możliwości stosowania tzw. split payment w stosunku do wybranych płatności wynikających z konkretnych faktur.

Wspomniany dobrowolny charakter wymusił na rządzących konieczność stworzenia szeregu zachęt, które mają nakłonić podatników do korzystania z nowego mechanizmu, m.in.:

  • projektodawca przewidział wyłączenie zastosowania sankcji określonych w ustawie o podatku VAT, które nadają organom podatkowym możliwość obciążenia podatnika stawką sankcyjną;
  • zdecydowano się również wyłączyć regulacje związane z zastosowaniem odpowiedzialności solidarnej w przypadku nabywania tzw. towarów wrażliwych;
  • zaproponowano również zachętę polegającą na wyłączeniu sankcji w postaci zastosowania podwyższonej stawki odsetek za zwłokę w wysokości 150% w przypadku zaległości powstałej w podatku VAT. Znajduje to zastosowanie gdy przynajmniej 95% kwoty podatku naliczonego wynika z faktur zapłaconych w ramach tzw. split payment.

Podatnik nie ma jednak możliwości skorzystania z profitów wynikających z dobrowolnego zastosowania mechanizmu tzw. split payment, w sytuacji gdy podatnik wiedział, że zapłacona faktura:

  1. została wystawiona przez podmiot nieistniejący;
  2. stwierdza czynności, które nie zostały dokonane;
  3. podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością;
  4. potwierdza czynności pozorne lub nieważne.

Planowane zmiany dotyczyć mają jedynie transakcji zawieranych w relacjach B2B, tj. pomiędzy podmiotami profesjonalnymi (w tym wypadku podatnikami VAT). Tym samym, nie będzie możliwe stosowanie przedmiotowych regulacji w relacjach pomiędzy podatnikiem VAT, a konsumentem. Przewidywaną datą wejścia w życie nowych przepisów jest dzień 1 kwietnia 2018 r.

Niewątpliwie planowane zmiany mogą częściowo skomplikować – już i tak niełatwe – prowadzenie rozliczeń w zakresie VAT (pomimo generalnej dobrowolności stosowania nowych przepisów), mają jednak pośrednio na celu wsparcie w ograniczeniu oszustw podatkowych, których skutki niejednokrotnie uderzają w uczciwych podatników. Ministerstwo prowadzi też inne działania mające na celu ograniczenie ryzyka związanego z nieuczciwymi działaniami niektórych podatników, co w rezultacie może polepszyć sytuację uczciwych podmiotów.

Z perspektywy przedsiębiorców istotne jest zatem, aby być świadomym zagrożeń i odpowiednio zabezpieczać procedury związane z rozliczeniami VAT z kontrahentami. Jeśli są Państwo zainteresowani sposobami ograniczenia ryzyka związanego z nieświadomym udziałem w oszustwach lub nieprawidłowymi rozliczeniami w VAT zachęcamy do kontaktu.

Proces legislacyjny projektu w Sejmie


 

© 2024 KPMG Sp. z o.o., polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i członek globalnej organizacji KPMG składającej się z niezależnych spółek członkowskich stowarzyszonych z KPMG International Limited, prywatną spółką angielską z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji. Wszelkie prawa zastrzeżone.


Więcej informacji na temat struktury globalnej organizacji KPMG można znaleźć na stronie o strukturze zarządczej.

Bądź z nami w kontakcie